Żylaki warg sromowych w ciąży jak leczyć bezpiecznie?

Żylaki warg sromowych w ciąży są zaburzeniem układu żylnego, które mogą dotknąć do 10% ciężarnych kobiet. Najbezpieczniejsze leczenie w tym okresie opiera się przede wszystkim na zachowawczych metodach nieszkodzących dziecku, takich jak kompresoterapia, unikanie długiego stania oraz właściwa higiena i aktywność fizyczna. Zabiegi inwazyjne stosuje się tylko po porodzie, jeśli żylaki nie ustąpią samoistnie w ciągu kilku tygodni [1][2][3][5].

Przyczyny powstawania żylaków warg sromowych w ciąży

Mechanizm powstawania żylaków sromu jest związany z działaniem hormonów ciążowych, głównie estrogenu i progesteronu. Substancje te powodują rozluźnienie ścian naczyń żylnych i ich zwiększoną podatność na rozszerzanie. Jednocześnie powiększająca się macica uciska na żyły miednicy i dolnych partii ciała, utrudniając prawidłowy powrót krwi do serca [1][9].

W przebiegu ciąży objętość krwi wzrasta nawet o 30-50%, co dodatkowo obciąża układ żylny kobiety. Zmniejszony powrót żylny z kończyn dolnych i miednicy znacznie zwiększa ryzyko rozwoju żylaków warg sromowych [1][5].

Objawy żylaków warg sromowych

Charakterystycznymi objawami żylaków sromu są lokalny obrzęk, zaczerwienienie, pieczenie oraz uczucie dyskomfortu i napięcia w okolicy warg sromowych. U części kobiet pojawia się także bolesność podczas siedzenia, chodzenia czy uprawiania sportu. Często obserwuje się towarzyszące żylaki kończyn dolnych lub miednicy [3][4].

Objawy te potrafią znacząco obniżać komfort życia przyszłej mamy, a czasami prowadzą do powikłań, np. stanów zapalnych okolic intymnych [4].

Bezpieczne leczenie żylaków warg sromowych w ciąży

Podstawą terapii jest leczenie zachowawcze, którego celem jest zmniejszenie dolegliwości i ryzyka powikłań bez szkody dla dziecka [2][5][6].

• Kompresoterapia: Bielizna uciskowa, pończochy lub rajstopy poprawiają odpływ żylny i ograniczają zastój krwi w miednicy i nóg. Udowodniono, że stosowanie kompresoterapii redukuje ryzyko powikłań nawet o kilkadziesiąt procent [5][7].
• Aktywność fizyczna: Ruchy i umiarkowane ćwiczenia poprawiają cyrkulację krwi oraz zmniejszają ryzyko zastoju i bólu. Dobrym wyborem są spacery, unoszenie nóg, ćwiczenia oddechowe czy joga prenatalna [4][8].
• Terapia manualna i masaże: Delikatne masaże i drenaż limfatyczny oraz świadoma praca z ciałem pod nadzorem fizjoterapeuty pomagają w obniżeniu obrzęków i bolesności [2].
• Leczenie miejscowe: Bezpieczne maści, kremy i czopki, najlepiej na bazie roślin lub substancji przeciwzapalnych, mogą skutecznie łagodzić objawy takie jak pieczenie czy swędzenie [2].
• Unikanie obciążeń: Zaleca się ograniczenie długiego stania, siedzenia i podnoszenia ciężarów, które zwiększają ciśnienie żylne [5].

Zabiegi inwazyjne oraz leki doustne są przeciwwskazane w ciąży ze względu na potencjalne zagrożenie dla płodu. W wyjątkowych sytuacjach lekarz może zastosować zastrzyki z heparyny w celu profilaktyki zakrzepicy u kobiet z ciężką niewydolnością żylną [3].

Poród z żylakami warg sromowych

W większości przypadków możliwy jest poród naturalny z zastosowaniem profilaktyki przeciwzakrzepowej, np. pończoch uciskowych. Poród siłami natury nie stanowi bezwzględnego przeciwwskazania przy obecności żylaków, choć przy bardzo dużych zmianach lekarze czasem rozważają cięcie cesarskie [3].

Postępowanie po porodzie

U około 90% kobiet objawy żylaków warg sromowych ustępują samoistnie w ciągu 6-8 tygodni po porodzie [1][3]. W przypadkach utrzymywania się zmian powyżej tego czasu oraz w razie nasilonych dolegliwości rekomenduje się specjalistyczną konsultację flebologiczną.

W leczeniu po porodzie stosuje się coraz częściej małoinwazyjne i skuteczne zabiegi takie jak:

• Skleroterapia – ostrzyknięcie żylaków środkiem wywołującym zamknięcie patologicznych naczyń
• Flebektomia – usunięcie zmienionych żył chirurgicznie
• Embolizacja przezcewnikowa – zamknięcie naczyń żylnych od wewnątrz

Zabiegi te minimalizują ryzyko powikłań i skracają czas rekonwalescencji [1].

Znaczenie profilaktyki i aktualne trendy terapeutyczne

Obecnie duży nacisk kładzie się na indywidualne podejście do każdej pacjentki oraz na znaczenie edukacji w zakresie profilaktyki zachowawczej. Współczesne kierunki terapii koncentrują się na szeroko pojętej aktywności fizycznej, dostępności specjalistycznych produktów uciskowych i edukacji dotyczącej właściwej higieny intymnej [2][5][8].

Dzięki temu kobiety mogą skutecznie łagodzić objawy, istotnie poprawiając komfort życia w okresie ciąży oraz zmniejszając ryzyko długotrwałych powikłań [7].

Podsumowanie

Żylaki warg sromowych w ciąży nie stanowią zagrożenia dla życia matki lub dziecka, jeśli są odpowiednio prowadzone przez specjalistę. Najbezpieczniejszą i rekomendowaną formą leczenia jest terapia zachowawcza, oparta na kompresoterapii, umiarkowanej aktywności fizycznej, masażach i preparatach miejscowych. Większość zmian ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni po porodzie, a zabiegi inwazyjne rozważa się tylko w razie utrzymywania się dolegliwości. Kluczem jest indywidualizacja terapii i zachowanie spokoju – objawy najczęściej przemijają samoistnie [1][2][3][5][7][9].

Źródła:

• [1] https://diag.pl/pacjent/artykuly/zylaki-sromu-dlaczego-sie-pojawiaja-objawy-i-leczenie/
• [2] https://www.zdrowystartwprzyszlosc.pl/zylaki-w-ciazy
• [3] https://mamaginekolog.pl/ciaza-i-porod/choroby-w-ciazy/zylaki-sromu-odbytu/
• [4] https://www.mustela.pl/blogs/news/zylaki-w-ciazy-co-robic-jezeli-sie-pojawia
• [5] https://www.ultramed-krakow.pl/zylaki-a-ciaza/
• [6] https://klinikaflebologii.pl/choroby/niewydolnosc-zylna-miednicy-u-kobiet/zylaki-okolic-intymnych/zylaki-sromu/
• [7] https://www.e-medest.pl/artykuly/co-stosowac-na-zylaki-w-ciazy.html
• [8] https://kobiecafizjoterapia.pl/w-ciazy/hemoroidy-i-zylaki-sromu-w-ciazy-jak-sobie-z-nimi-radzic-czy-mozna-im-zapobiec/
• [9] https://klinikabelvedere.pl/Flebologia-i-chirurgia-naczyniowa/Choroby-ukladu-zylnego/Zylaki-okolic-intymnych