Jak sprawdza się rozwarcie szyjki macicy podczas ciąży?

Rozwarcie szyjki macicy w ciąży to proces, który umożliwia przejście dziecka przez kanał rodny i stanowi niezbędny etap rozpoczęcia porodu. W prawidłowym przebiegu ciąży rozwarcie następuje dopiero w czasie porodu, jednak jego pojawienie się wcześniej jest niebezpieczne i może prowadzić do poważnych powikłań[1][3]. W artykule wyjaśniamy, jak dokładnie sprawdza się rozwarcie szyjki macicy, na jakie etapy się je dzieli oraz dlaczego kontrola tego procesu jest kluczowa dla zdrowia matki i dziecka.

Co oznacza rozwarcie szyjki macicy?

Rozwarcie szyjki macicy to stopniowe otwieranie się szyjki, które zaczyna się od stanu całkowicie zamkniętego (0 cm), a kończy się na pełnym rozwarciu, czyli 10 cm[2]. Tylko wtedy dziecko może przejść przez kanał rodny. Utrata szczelności szyjki jest warunkiem porodu — fizjologicznie rozwarcie zachodzi pod wpływem nasilonych skurczów macicy oraz procesu skracania i rozluźniania szyjki tuż przed porodem[1]. Przedwczesne rozwarcie jest groźne i może prowadzić do przedwczesnego porodu lub poronienia[1][3].

Jak przebiega proces rozwarcia?

Proces rozwarcia szyjki macicy odbywa się stopniowo i przechodzi przez określone etapy. Na początkowym etapie szyjka jest zamknięta i ma długość ok. 3 cm. Zanim rozpocznie się rozwarcie, następuje tzw. zgładzenie czyli skrócenie szyjki, która redukuje swoją długość do ok. 1 cm lub mniej[1][2]. Zgładzenie szyjki ułatwia kolejne otwieranie.

Etapy rozwarcia opisuje się następująco:

• 0-3 cm: Początek rozluźniania i skracania szyjki, skurcze są słabe i nieregularne.
• 4-7 cm: Skurcze stają się silniejsze, regularne i znacznie bardziej bolesne, zaleca się udać do szpitala.
• 8-10 cm: Pełne rozwarcie, szyjka jest przygotowana do urodzenia dziecka, zaczyna się aktywny poród[2].

Jak sprawdza się rozwarcie szyjki macicy?

Pomiar rozwarcia szyjki macicy odbywa się podczas badania ginekologicznego przeprowadzanego przez położną lub lekarza. Ocenia się, na ile centymetrów szyjka jest otwarta, poprzez delikatne wprowadzenie palców do pochwy i określenie stopnia otwarcia. Wyniki tego badania pozwalają zadecydować, na jakim etapie porodu znajduje się kobieta lub czy występuje ryzyko powikłań przy przedwczesnym rozwarciu[1].

Dodatkowo, w razie konieczności bardzo szczegółowej oceny oraz kontroli długości i zgładzenia szyjki, wykorzystuje się ultrasonografię przezpochwową. Pozwala to na mierzenie długości szyjki macicy i wykrycie objawów zagrażającej przedwczesnej niewydolności[3].

Objawy towarzyszące rozwarciu szyjki macicy

Rozwarcie szyjki wywołuje zawsze charakterystyczne objawy. Należą do nich wzmożona czynność skurczowa, narastający ból w dole brzucha, uczucie rozciągania i czasami plamienia. Przy wystąpieniu przedwczesnego rozwarcia może pojawić się także wyciek płynu owodniowego, który jest sygnałem alarmowym wymagającym natychmiastowej konsultacji lekarskiej[1].

Niewydolność szyjki macicy – znaczenie i leczenie

Niewydolność szyjki macicy to stan, w którym mechanizmy utrzymujące szyjkę zamkniętą zawodzą przedwcześnie, najczęściej w II lub na początku III trymestru ciąży[3]. To groźne powikłanie stwarza ryzyko przedwczesnego porodu. Diagnostyka obejmuje zarówno badanie fizykalne, jak i ocenę długości szyjki za pomocą USG.

Leczenie niewydolności szyjki opiera się na interwencjach takich jak stosowanie progesteronu, założenie szwu szyjkowego lub pessara położniczego — silikonowego krążka zakładanego przez lekarza, który stabilizuje szyjkę i zapobiega jej dalszemu rozwieraniu[3]. Pessar jest usuwany po 37. tygodniu ciąży lub w momencie rozpoczęcia akcji porodowej.

Znaczenie kontroli rozwarcia szyjki macicy w ciąży

Systematyczna ocena rozwarcia szyjki macicy w ciąży jest kluczowa dla właściwego prowadzenia porodu oraz zapobiegania powikłaniom wynikającym z niewydolności szyjki. Dzięki temu możliwa jest szybka diagnoza i wdrożenie odpowiedniego postępowania, co zwiększa bezpieczeństwo zarówno matki, jak i dziecka[1][2][3].

Podsumowanie

Rozwarcie szyjki macicy to proces warunkujący prawidłowe urodzenie dziecka. Jest on ściśle powiązany z aktywnością skurczową macicy i zmianami fizjologicznymi szyjki. Pełne rozwarcie wynoszące 10 cm sygnalizuje gotowość do porodu[2]. Ocena rozwarcia odbywa się przez badanie ginekologiczne oraz, jeśli to konieczne, uzupełniająco za pomocą ultrasonografii przezpochwowej. Wczesne rozpoznanie nieprawidłowego rozwarcia umożliwia skuteczne leczenie i zmniejszenie ryzyka powikłań[1][2][3].

Źródła:

1. https://www.mjakmama24.pl/ciaza/zdrowie/rozwarcie-szyjki-macicy-w-ciazy-jaki-ma-wplyw-na-jej-przebieg-aa-svxF-t9U4-JjSs.html
2. https://tutukids.pl/jakie-powinno-byc-rozwarcie-do-porodu-co-musisz-wiedziec-przed-chwila-narodzin
3. https://www.drherbich.eu/blog/rozwarcie-szyjki-macicy-i181
4. https://apteline.pl/artykuly/szyjka-macicy-jak-zmienia-sie-ciazy-co-oznacza-gdy-jest-skrocona