Jak wygląda poród w czasie pandemii?

Poród w czasie pandemii COVID-19 wygląda inaczej niż wcześniej – wiąże się ze specjalnymi zasadami bezpieczeństwa, ograniczeniem kontaktów i dostosowaniem procedur medycznych do nowych realiów[1][2]. Poniżej wyjaśniamy, jak przebiega opieka okołoporodowa, które zasady obowiązują pacjentki i personel, a także z jakimi konsekwencjami wiąże się ten wyjątkowy okres dla zdrowia matek i noworodków.

Procedury i bezpieczeństwo porodów w pandemii

Poród w czasie pandemii odbywa się przy zachowaniu zaostrzonych norm sanitarnych. Zwiększony nacisk położono na profilaktykę zakażeń – oznacza to obowiązkowe stosowanie środków ochrony osobistej przez personel, wykonywanie testów na COVID-19 u rodzących oraz wstępne badania przesiewowe przed przyjęciem do szpitala[1].

Konieczne było ograniczenie liczby osób towarzyszących podczas porodu – najczęściej partnerzy nie mogli w ogóle uczestniczyć w porodzie naturalnym lub obecność była mocno ograniczona do minimum, zgodnie z aktualnymi wytycznymi epidemiologicznymi[1][2]. Izolacja osób z podejrzeniem lub potwierdzonym zakażeniem COVID-19 miała kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa wszystkich obecnych na oddziale położniczym[1].

Zmiany w organizacji opieki okołoporodowej

Chociaż Standard Organizacyjny Opieki Okołoporodowej z 2019 r. pozostał niezmieniony na poziomie formalnym, realnie wymusiło to zdecydowane modyfikacje w przebiegu ciąży, porodu i połogu. Medykalizacja porodów nieco wzrosła: częściej wskazywano pozycje wymuszone (np. parcie na plecach) oraz ograniczano swobodę kobiety podczas całego procesu rodzenia[1][2].

Zmniejszony został fizyczny kontakt między personelem a pacjentkami – niektóre konsultacje i przygotowania do porodu przeniesiono do internetu przez telekonsultacje oraz ograniczono liczbę badań prenatalnych wykonywanych na miejscu w placówce[1][2]. Osłabiona została także możliwość uzyskania wsparcia psychologicznego czy edukacji przedporodowej w formie stacjonarnej.

Wpływ ograniczeń na zdrowie matki i dziecka

Badania obejmujące 10 257 kobiet rodzących w pierwszym roku pandemii wskazują, że większość wymogów standardu okołoporodowego była respektowana, jednak wystąpiły pewne ograniczenia[1]. Szczególnie istotne są ryzyka związane ze spadkiem dostępności opieki przedporodowej – pandemia znacząco utrudniła przeprowadzanie regularnych kontroli i szybką reakcję na niepokojące symptomy[3].

Według danych UNICEF, co 16 sekund na świecie dochodzi do martwego urodzenia (ponad 2 miliony przypadków rocznie), a pandemia COVID-19 przyczynia się do wzrostu tego wskaźnika wszędzie tam, gdzie dostęp do opieki okołoporodowej został ograniczony. Szacuje się, że w konsekwencji globalny wzrost martwych urodzeń wynosi ponad 11%, a w niektórych krajach przekracza 20%[3].

Statystyka porodów w czasie pandemii

W Polsce struktura porodów w badanym okresie wyglądała następująco: porody siłami natury – 51%, cesarskie cięcia – 42%, porody zabiegowe – 7%[2]. Utrzymano możliwość wyboru najbezpieczniejszego dla matki i dziecka sposobu porodu, jednak decyzje oparte były na ścisłych wskazaniach medycznych oraz rygorystycznych procedurach bezpieczeństwa.

Znaczenie personelu medycznego

W nowych warunkach pandemicznych kliniczna rola personelu medycznego nabrała szczególnego znaczenia. Wykwalifikowane położne i lekarze czuwali nad zgodnością procedur z wytycznymi, przy jednoczesnym dbaniu o bezpieczeństwo i komfort rodzących kobiet oraz noworodków[1][3]. Właściwe wsparcie emocjonalne i kompetentna, rzeczowa opieka były kluczowe zwłaszcza w sytuacji, gdy ograniczano obecność najbliższych czy dostęp do tradycyjnych form przygotowania do porodu.

Podsumowanie najważniejszych zmian

Poród w czasie pandemii COVID-19 to doświadczenie naznaczone nowym reżimem sanitarnym, wieloma ograniczeniami oraz dostosowanymi procedurami medycznymi. Bezpieczeństwo matki i noworodka pozostaje fundamentem organizacji opieki, jednak ryzyko wzrostu powikłań okołoporodowych, w tym martwych urodzeń, zdecydowanie wzrosło w wyniku ograniczeń w dostępie do świadczeń zdrowotnych[1][3].

Źródła:

• [1] https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/2021-12/Raport_Fundacji_Rodzic_po_ludzku_2021.pdf
• [2] https://basiw.mz.gov.pl/wp-content/uploads/2022/08/6499_02_22_mz_raport_matka_i_dziecko.pdf
• [3] https://unicef.pl/co-robimy/aktualnosci/news/martwe-urodzenia-raport-onz