Łożysko przodujące kiedy rozpoznanie jest najczęstsze?

Łożysko przodujące to powikłanie ciąży polegające na zagnieżdżeniu łożyska w dolnej części macicy, co może skutkować poważnymi konsekwencjami dla zdrowia matki i dziecka. Rozpoznanie tej nieprawidłowości zachodzi najczęściej po 20. tygodniu ciąży, kiedy łożysko pozostaje nisko i zaczyna zasłaniać ujście szyjki macicy. Ten artykuł opisuje, kiedy najczęściej wykrywa się łożysko przodujące, jakie są kryteria rozpoznania, jego klasyfikacja, ryzyko oraz możliwe powikłania.

Czym jest łożysko przodujące?

Łożysko przodujące definiuje się jako nieprawidłowe, niskie umiejscowienie łożyska w dolnym odcinku macicy. W takiej sytuacji łożysko całkowicie lub częściowo przykrywa ujście wewnętrzne szyjki macicy, co może uniemożliwiać poród drogami natury.

Prawidłowo łożysko lokalizuje się wyżej, w trzonie macicy, dzięki czemu nie stanowi przeszkody dla przejścia płodu podczas porodu. Przodujące łożysko stwarza ryzyko groźnych powikłań, zwłaszcza krwotoków w zaawansowanych etapach ciąży.

Kiedy najczęściej rozpoznaje się łożysko przodujące?

Rozpoznanie łożyska przodującego pojawia się najczęściej po 20. tygodniu ciąży. W tym okresie ciąży podczas rutynowego badania ultrasonograficznego możliwa jest ocena położenia łożyska względem ujścia szyjki macicy.

Wcześniejsze badania USG często wykazują niskie położenie łożyska, jednak w miarę wzrostu macicy większość łożysk samoistnie się „przemieszcza” ku górze. Jeżeli po 20. tygodniu stwierdza się nadal nisko położone łożysko przykrywające ujście szyjki, rozpoznaje się łożysko przodujące.

Na czym polega proces rozpoznania łożyska przodującego?

Głównym narzędziem diagnostycznym jest badanie ultrasonograficzne. Ocena lokalizacji łożyska powinna być prowadzona po 20. tygodniu ciąży, kiedy dynamiczne zmiany w macicy mogą jeszcze wpłynąć na położenie łożyska.

Weryfikacja obejmuje ocenę stopnia pokrywania ujścia szyjki macicy. Warto zaznaczyć, że u części kobiet nisko położone łożysko w pierwszej połowie ciąży może przemieścić się wraz ze wzrostem dolnego odcinka macicy, dlatego ostateczna diagnoza powinna nastąpić w drugiej połowie ciąży.

Objawy kliniczne to najczęściej krwawienie z pochwy w II lub III trymestrze, jednak aż 20% przypadków łożyska przodującego przebiega bez objawów krwawienia, co czyni rutynową diagnostykę USG kluczową metodą wykrycia patologii.

Częstość występowania i znaczenie problemu

Łożysko przodujące występuje u około 0,1–1% ciąż. Pomimo stosunkowo niskiej częstości, należy do najczęstszych przyczyn krwotoków z dróg rodnych w II i III trymestrze. Powoduje około 22% przypadków krwotoków w tym okresie ciąży.

Ta patologia wymaga szczególnego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego, gdyż zagraża zdrowiu i życiu zarówno matki, jak i płodu. Często prowadzi do konieczności porodu drogą cięcia cesarskiego, gdyż uniemożliwia bezpieczne urodzenie dziecka siłami natury.

Klasyfikacja łożyska przodującego

Wyróżnia się cztery podstawowe typy łożyska przodującego w zależności od stopnia pokrywania ujścia szyjki macicy:

• Całkowite łożysko przodujące — całkowicie pokrywa ujście szyjki
• Częściowe łożysko przodujące — częściowo pokrywa ujście szyjki
• Brzeżne łożysko przodujące — dotyka brzegu ujścia szyjki
• Boczne łożysko przodujące — znajduje się w niewielkiej odległości od ujścia szyjki

Stopień zasłaniania ujścia szyjki ma istotny wpływ na planowanie dalszego postępowania położniczego oraz na ryzyko powikłań około- i poporodowych.

Mechanizmy i powikłania łożyska przodującego

Nisko położone łożysko narażone jest na urazy i oddzielanie się od ściany macicy, zwłaszcza przy rozwieraniu się szyjki podczas porodu. To prowadzi często do krwotoków o różnym nasileniu, stwarzając zagrożenie dla zdrowia matki i dziecka.

Najpoważniejsze powikłania obejmują masywne krwawienia, konieczność natychmiastowego zakończenia ciąży, przedwczesny poród oraz wzrost ryzyka powikłań poporodowych. W większości przypadków rekomendowane jest wykonanie cięcia cesarskiego.

Czynniki ryzyka łożyska przodującego

Na wystąpienie łożyska przodującego wpływa wiele czynników. Do najważniejszych zalicza się:

• Przebyte cięcie cesarskie (ryzyko wynosi około 5%)
• Wielorództwo
• Przebyte zabiegi endometrium, w tym wyłyżeczkowanie jamy macicy
• Ciąża wielopłodowa
• Zapłodnienie in vitro
• Wady rozwojowe łożyska

Każdy z tych czynników powinien być uwzględniony podczas opieki prenatalnej, szczególnie u kobiet ze zwiększonym ryzykiem tej patologii.

Podsumowanie: Kiedy rozpoznanie jest najczęstsze?

Łożysko przodujące rozpoznaje się najczęściej po 20. tygodniu ciąży, głównie na podstawie badania ultrasonograficznego. Jego wykrycie na tym etapie pozwala na odpowiednie zaplanowanie dalszego monitorowania ciąży oraz wybór najbezpieczniejszego sposobu jej ukończenia. Wczesne rozpoznanie daje możliwość minimalizowania ryzyka groźnych powikłań, dlatego regularne badania USG mają kluczowe znaczenie w profilaktyce i leczeniu związanych z łożyskiem przodującym powikłań, zwłaszcza w grupach pacjentek obciążonych dodatkowymi czynnikami ryzyka.