Zestaw do porodu co zawiera i jak go skompletować?

Zestaw do porodu to narzędzie niezbędne podczas przyjęcia porodu, niezależnie od miejsca – zarówno w profesjonalnej placówce medycznej, jak i w sytuacjach nagłych poza szpitalem. Do jego głównych zadań należy zapewnienie bezpieczeństwa matce i dziecku przez gwarancję aseptyczności, obecność potrzebnych narzędzi oraz gotowość do wykonania wszystkich kluczowych procedur położniczych^[1][2].

Co zawiera zestaw do porodu?

Podstawowy zestaw porodowy obejmuje: sterylne kompresy gazowe, podkłady położnicze, rękawiczki chirurgiczne jednorazowe, zaciski do pępowiny, specjalistyczne nożyczki (do pępowiny i episiotomii), materiały ochronne (fartuchy, czepki jednorazowe), pompkę ssącą do wydzielin oraz torbę umożliwiającą bezpieczne przenoszenie wszystkich elementów^[1][2][4]. Wszystkie składniki dobierane są tak, by umożliwić wykonanie procedur medycznych w sposób całkowicie sterylny, minimalizując ryzyko infekcji dla rodzącej i noworodka^[2].

Na szczegółowej liście komponentów znajdują się:

• Kompresy gazowe i podkłady położnicze – do zabezpieczenia oraz utrzymania sterylnego pola podczas porodu^[1][2]
• Nożyczki specjalistyczne – niezbędne przy przecięciu pępowiny oraz w razie konieczności nacięcia krocza (episiotomii)^[1][2]
• Zaciski na pępowinę – zapewniają bezpieczne uciskanie i przecięcie pępowiny^[1]
• Pompka ssąca – umożliwia odsysanie wydzieliny z dróg rodnych matki lub jamy ustnej dziecka^[1][2][4]
• Igłotrzymacz, kleszczyki – wykorzystywane do ewentualnego zszywania ran krocza^[2]
• Rękawiczki chirurgiczne – gwarantują aseptyczność podczas wszystkich działań medycznych^[1][2]
• Fartuchy, czepki, maseczki – chronią przed przeniesieniem zakażeń. Dotyczy to personelu oraz osób towarzyszących^[3]
• Torba na łożysko oraz odpady medyczne – do bezpiecznego usuwania tkanek i odpadów^[1][2][4]

Różnice w zestawach do porodu w zależności od przeznaczenia

Zestawy porodowe różnią się między sobą składem i wielkością, w zależności od przewidywanej sytuacji użycia oraz poziomu zaawansowania zabiegów położniczych^[1][2]. Przykładowo, mały zestaw porodowy (DOK KIT) przewidziany do użytku przez ratowników lub personel karetek zawiera tylko elementy konieczne do przyjęcia porodu i pierwszej pomocy: chusteczki, kompresy, zaciski na pępowinę, jednorazowe nożyczki, rękawiczki oraz podstawowe materiały opatrunkowe^[1]. Jego celem jest szybka interwencja w warunkach polowych, a całość waży około 600 g; torba ma wymiary 33 x 8.5 x 40 cm i mieści do 8 chusteczek oraz 6 opakowań po 25 sztuk kompresów gazowych^[1].

Większe zestawy porodowe, stosowane na salach porodowych lub przy zaawansowanych zabiegach (np. zszywanie krocza, nacięcie), zawierają dodatkowe instrumenty: specjalistyczne nożyczki do episiotomii, igłotrzymacz, kleszczyki, kilka rodzajów kompresów gazowych (np. 2 duże, 12-warstwowe), tupfery z gazy, zacisk z tworzywa i plastikowy pojemnik (500 ml)^[2]. Zapewnia to przygotowanie do pełnego zakresu działań związanych z aseptyką i kontrolą krwawienia.

Jak skompletować zestaw do porodu?

Kompletacja zestawu do porodu polega na doborze tylko sterlnych, jednorazowych narzędzi i materiałów. Ważne jest, aby sprawdzić integralność opakowań oraz obecność wszystkich niezbędnych komponentów – nawet niewielki brak lub uszkodzenie obniża poziom bezpieczeństwa rodzącej oraz dziecka^[2][4].

Szczególną uwagę należy zwrócić na:

• odpowiednią ilość kompresów i materiałów chłonnych,
• obecność niezbędnych instrumentów chirurgicznych,
• dostępność rękawiczek w różnych rozmiarach,
• elementy ochronne dla osób towarzyszących (np. fartuchy i czepki z wigofilu, maseczki – pranie do 60°C dla wielokrotnego użytku)^[3].

Każdy z elementów powinien być oznaczony datą ważności i stanem sterylności, a zestaw gotowy do natychmiastowego użycia^[2]. Dla bezpieczeństwa użytkowania, opakowanie powinno być trwałe i umożliwiać szybkie otwarcie w sytuacji nagłej.

Bezpieczeństwo i zastosowanie zestawu do porodu

Stosowanie zestawu do porodu gwarantuje obniżenie ryzyka zakażeń zarówno u kobiety rodzącej, jak i noworodka. Użycie jednorazowych, sterylnych narzędzi usuwa potencjalne źródła infekcji krzyżowych, zwłaszcza w sytuacjach nieprzewidzianych, poza szpitalem^[2][4]. Kompletność zestawu gwarantuje szybkie przygotowanie pola rodzenia, odcięcie i zabezpieczenie pępowiny oraz wykonanie niezbędnych czynności medycznych i opatrunkowych.

Ważnym mechanizmem jest także ochrona osób asystujących przy porodzie – odpowiedni fartuch, czepek i maseczka ochronna skutecznie ograniczają kontakt z płynami ustrojowymi oraz potencjalnymi patogenami^[3]. Jedynie prawidłowo skompletowany i sterylny zestaw porodowy pozwala na bezpieczne oraz komfortowe przeprowadzenie wszystkich procedur położniczych^[2][4].

Zestawy dla osób towarzyszących porodowi

Osoby towarzyszące podczas porodu (np. ojcowie) również powinny być wyposażone w specjalistyczny zestaw ochronny: fartuch i czepek z materiałów medycznych oraz maseczkę ochronną. Komponenty te zwykle posiadają uniwersalne rozmiary (S, M lub L) i mogą być prane w temperaturze do 60°C, utrzymując właściwości ochronne podczas kilku zastosowań^[3].

Włączenie zestawu ochronnego dla osób towarzyszących podnosi poziom higieny i ogranicza możliwość przenoszenia drobnoustrojów do aseptycznego środowiska porodowego^[3].

Podsumowanie

Zestaw do porodu – podstawowy oraz rozszerzony – stanowi integralną część porodów zarówno szpitalnych, jak i poza placówką medyczną. Jego kompletność, sterylność oraz obecność elementów ochronnych są gwarantem bezpieczeństwa i prawidłowości przebiegu wszystkich działań medycznych. Kluczowe są nie tylko same narzędzia (kompresy, nożyczki, zaciski, podkłady, pompka ssąca), ale też odpowiednio dobrana ochrona osobista dla całego zespołu porodowego^[1][2][3][4].

Źródła:

• [1] https://www.sklep.medema.pl/sprzet-ratowniczy/inne-2/zestaw-porodowy-dok-kit.html
• [2] https://www.praxisdienst.pl/pl/Narzedzia/Zestawy+narzedzi/Zestawy+ginekologiczne/Zestaw+porodowy+duzy.html
• [3] https://sklepmedyczny.com/produkty/zestaw-do-porodu-rodzinnego
• [4] https://www.cezal.pl/zestawy-opatrunkowe/7107-zestaw-porodowy-abc-ob-kit-neoset-profi-line-nds70002.html